ویژگیهای فرایند تدریس ـ یادگیری در آموزش عالی

مؤسسات آموزش¬عالی¬ برای تحول سازمانی و ارتقای کیفیت علمی با فرصتها و چالشهای زیادی رو به¬ رو هستند. برخی از این چالشها عبارت¬اند از: انتظارات فزاینده در خصوص کیفیت برنامه¬های آموزش¬عالی، مرتبط کردن برنامه¬ها با تغییرات اجتماعی و اقتصادی، تحولات تکنولوژیکی، تغییرات در جمعیتهای دانشجویی، پارادایمهای متغیر در خصوص تدریس و یادگیری کارآمد و خلاق. علاوه بر این، در جهت حرکت به سوی جامعه دانایی محور، ضرورت بازآموزی اعضای هیئت¬ علمی و بهبود مستمر روشهای آموزش عیان است. شکی نیست که این مسائل روشهای سنتی جوامع دانشگاهی را به چالش کشانده است. در چنین محیط پویای دانشگاهی، ضرورت ارتقای عملکرد اعضای هیئت¬ علمی آشکار می¬شود. هدف آموزش مهندسی برآورده کردن نیاز کسب و کار مهندسی است. بالتبع آموزش ارائه شده مستلزم توسعه مهارتهای لازم برای کاربردی کردن دانش کسب شده است. اعضای هیئت علمی به¬عنوان مجریان آموزش نقش کلیدی در کیفیت آموزش و به تبع آن در کیفیت کل نظامهای آموزشی ایفا ¬می¬کنند. از این رو، ارتقای کیفیت آموزشی اعضای هیئت علمی اهمیت دو چندان پیدا کرده است. بهبود فعالیتهای اعضای هیئت ¬علمی نه تنها نیازمند تخصص در رشته علمی خاص، بلکه مستلزم تقویت مهارتها و تخصصهای دیگری نظیر روانشناسی یادگیری، فنون ارزشیابی آموخته¬ها، مدیریت و سازماندهی فرایندهای آموزشی و گروهی است. این¬¬گونه صلاحیتها لزوماً به رشته تخصصی علمی اعضای هیئت¬ علمی مربوط نمی¬شود. از اعضای هیئت¬ علمی دانشگاهها انتظار می¬رود نقشهای گوناگونی را ایفا و در هر نقش در بالاترین سطح حرفه¬ای عمل کنند. در این مقاله سه سؤال پژوهشی به¬طور خاص بررسی شده است: 1- ماهیت مفهومی تدریس و یادگیری چیست؟ 2- مؤلفه¬های تشکیل دهنده فرایند تدریس ـ یادگیری کدام¬ا¬ند؟ 3- میزان اهمیت هر یک از مؤلفه¬های تشکیل دهنده فرایند تدریس ـ یادگیری چقدر است؟